NEO en NEO Kans

Never Ending Orchestra (2018)

Om de verbinding tussen jongeren en muziek in Friesland te onderzoeken, heeft Keunstwurk in 2016 en 2017 in opdracht van de provincie onderzoek gedaan naar muziekonderwijs en het muzieknetwerk voor kinderen in Fryslân. Deze opdracht kwam ook voort vanuit het onderzoek van het Fries sociaal planbureau1 die aangeeft dat er een gebrek is aan zinvolle tijdsbesteding voor jongeren in heel Friesland. Een ruim aanbod van vrijetijdsvoorzieningen kunnen ervoor zorgen dat Friesland voor jongvolwassenen aantrekkelijk blijft of wordt. Dit samen leidde tot het onderzoeksrapport Muzyk yn ‘e Mienskip. Op basis van de resultaten uit dit onderzoek is in 2018 de Never Ending Orchestra (NEO) ontstaan als het podium voor jonge muzikanten en jongerenmuziekverenigingen in de provincie in het kader van LF2018 (Leeuwarden-Fryslân 2018, Culturele Hoofdstad 2018).

NEO bood muzikale initiatieven van allerlei pluimage een podium tijdens LF2018. Pop, klassiek, jazz, folk, hiphop, opera: NEO faciliteerde concerten overal in de provincie met als uitgangspunten:

• steun aan jonge muzikanten met vernieuwende initiatieven, samenwerkingen en cross-overs.
• muzikaal Fryslân samen in beweging brengen, aanmoedigen van het zelf maken én laten horen van muziek.
• een podium bieden voor iedereen in Fryslân die een project of idee heeft waar muziek in zit; ongeacht leeftijd of niveau.

NEO Kans

Ook bij het vervolg, pilotproject NEO Kans, draait het om inclusie. Met muziek als middel zijn jongeren vanuit een kansarme omgeving gemotiveerd om wensen kenbaar te maken, muziek(instrumenten) te ontdekken en mee te doen aan workshops en jamsessies. Vraaggericht en op maat gemaakt: passend bij de beleving en ambitie van de jeugd. Binnen NEO Kans hebben veel jongeren een mogelijkheid gekregen om aan de slag te gaan met muziek, in een sociale context die veilig, passend en duurzaam is.

Q: Waarom deed je mee aan de workshops?
A: Om mensen te ontmoeten op een plek waar ze mij niet vreemd vinden.

Werkwijze

NEO Kans bouwde voort op het concept van de NEO talentenwerkplaatsen en richtte zich middels muzikale activiteiten, samenspel, jamsessies en DJ-cursussen op twee specifieke doelgroepen: kansarme jongeren en jongeren met een beperking, uitgevoerd in de regio’s Noordoost Fryslân, Tytsjerksteradeel, Achtkarspelen en Waadhoeke. We werkten intensief samen met muziekprofessionals en culturele, welzijns- en zorginstellingen en diverse muziekcoaches en jongerenwerkers (Youngworks). Telkens namen we als  uitgangspunt het creëren van een veilige setting waarbinnen de jongeren zelfvertrouwen kregen om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen of talenten te ontdekken.

Enkele opbrengsten van de pilot NEO Kans:

• Jaarlijks bereikten we ruim 100 jongeren, waarvan 25 jongeren die een langer traject met ons aangingen.
• Ons bereik betrof hoofdzakelijk jongeren zonder ervaring met muziek, en daarnaast enkele jongeren met enige muzikale ervaring. Samen zijn er bandjes en duo’s  geformeerd, Whatsapp-groepen opgericht voor het maken van liedjes en hebben jongeren (voor het eerst, of weer eens na een lange tijd) op een podium opgetreden wat hun zelfvertrouwen een ‘boost’ heeft gegeven. Ook zijn er nieuwe ervaringen opgedaan op het gebied van communicatie en contact maken met leeftijdsgenoten.
• Een prachtig resultaat was in Tytsjerksteradeel tijdens de talentenjacht, waar de jury niet de deelnemers met het beste optreden, maar diegene die het verst uit diens  comfortzone stapten, als winnaar kozen.

De voortzetting van NEO

In de regio’s waar NEO Kans als pilot is uitgevoerd zien we dat jongeren staan te trappelen om nog een keer mee te doen. Ook onze huidige partners en de lokale overheden zien graag een duurzame voortzetting tot stand komen. Daarnaast zien we ook dat cultuur- en welzijnspartners verder samenwerken in nieuwe projecten en dat er geprobeerd wordt om jongeren die na de pilot verder wilden met muziek maken in een community te faciliteren.

Het project NEO 2023-2026 focust zich met name op jongeren in de provincie Fryslân die zodanig kwetsbaar zijn dat we hen kansarm noemen en jongeren met een (lichte verstandelijke) beperking, zoals het Autisme Spectrum Stoornis of een verstandelijke ontwikkelstoornis. Dit zijn naar ons idee jongeren die wat ondersteuning kunnen gebruiken om meer aansluiting te vinden in de Friese mienskip. Belangrijk is dat we gaandeweg naar steeds meer nieuwe regio’s uitbreiden, eerst de krimpregio’s en daarna steeds zuidelijker waar er meer faciliteiten voor jongeren beschikbaar zijn. In de afgelopen periode hebben we onze activiteiten en doelen herzien en staan we met enthousiasme klaar om door te pakken. Op basis van de 360 feedback met de jongerendoelgroepen en betrokkenen, nemen we de volgende drie leerpunten mee naar NEO 2023-2026:

• De jongeren formuleren een persoonlijke ontwikkelvraag in samenwerking met professionals en reflecteren hierop tijdens het proces.
• We koppelen aan iedere NEO talentenwerkplaats een NEO coach van een regionale partner die als rol heeft het gezicht te zijn van de NEO talentenwerkplaats, daarmee zorgen we voor community building, identiteit, eigenaarschap en borging.
• We optimaliseren de samenwerking van het netwerk in cultuur, zorg, onderwijs en het sociale domein rondom de talentwerkplaatsen.

In de jaren 2023 en 2024 zetten we koers naar drie nieuwe regio’s, te weten Smallingerland, Heereveen en Súdwest-Fryslân. De voormalige regio’s Noordoost Fryslân, Achtkarspelen en Waadhoeke (uit de pilot 2018-2022) schuiven door naar het nazorgtraject (Tytsjerksteradiel doet niet meer mee). Uiteindelijk wordt de welzijnspartner de verantwoordelijke om, na afronding van de nazorg, de kansen voor jongeren in haar/zijn regio te verankeren. Deze regio’s hebben met elkaar gemeen dat er sprake is van een daling van de bevolking en van het aantal huishoudens. Daardoor komen, naast onderwijs en zorg, allerlei andere voorzieningen onder druk te staan. De regio’s kampen ook met een forse daling in de werkgelegenheid en juist een stijging van de werkloosheid. De noordelijke regio’s hebben bovendien een in verhouding hoog aantal jongeren met een lage opleiding, geringe kansen op de arbeidsmarkt of een laag inkomen. Hoge jongerenwerkloosheid en meer jongeren met een beperking, ook komt laaggeletterdheid op grote schaal in de provincie voor. In 2025-2026 volgen vervolgens de meer zuidelijke regio’s de Fryske Marren, Leeuwarden en Opsterland, waardoor Smallingerland, Heereveen en Súdwest-Fryslân doorschuiven naar de nazorg.