Coronamaatregelen leggen amateurtheater nagenoeg stil

Bovenstaande afbeelding: beeld van de voorstelling Karantêne Tytsjerk (uitgesteld tot 2022)

Vorig jaar maart moesten veel producties in het amateurtheater afgelast worden vanwege de eerste lockdown. Voor veel verenigingen die al maanden aan het repeteren waren viel net voor de première het doek. Uitstel werd uiteindelijk vaak afstel en er werd uitgekeken naar het winterseizoen. Koepelorganisatie STAF en Keunstwurk spraken afgelopen najaar driekwart van de verenigingen, Iepenlofspullen en amateurtheaterinitiatieven. Wat houdt ze bezig? En hoe ziet hun toekomst eruit?

Overwinteren

Tijdens de belronde bleek de helft van de verenigingen het winterseizoen over te slaan, omdat corona gewoonweg te veel onzekerheden met zich meebrengt. Een kwart was wel dapper begonnen met repeteren in september en oktober, maar moest noodgedwongen stoppen door de invoering van strengere coronamaatregelen. Januari 2021 leek eind vorig jaar nog een optie om de repetities weer op te pakken maar de nieuwe lockdown gooit helaas roet in het eten, waardoor ook het komende seizoen waarschijnlijk grotendeels in het water valt. Ook Iepenloftspullen hebben afgelopen seizoen hun productie geannuleerd of doorgeschoven naar 2021 of 2022.

Gevoel van verantwoordelijkheid

De belangrijkste reden om niet door te gaan, naast de beperkende maatregelen, is het gevoel van verantwoordelijkheid. Verenigingen voelen zich verantwoordelijk voor hun spelers, publiek en dorpsgenoten. Ze willen geen besmettingen veroorzaken. Daarnaast zijn er spelers die niet meer durven te repeteren, dorpshuizen die gesloten zijn en is het financiële risico groter vanwege de beperkingen qua publiek. Overigens toont het publiek zich vaak welwillend om het entreegeld van een afgelaste voorstelling te doneren aan de vereniging.

Gemis aan gezelligheid

Veel verenigingen geven aan dat ze de gezelligheid missen van de toneelavonden en hechten veel waarde aan een volle zaal, omdat ze anders gevoelsmatig hun doel voorbijschieten: het dorp een gezellige avond bezorgen. Uit ervaring weet STAF hoe belangrijk de rol van een toneelavond is voor het verbinden van het dorp. Het biedt de gelegenheid om elkaar te ontmoeten, bij te praten en kennis te maken. Om toch de verbinding met het dorp te behouden hebben meerdere verenigingen tijdens de afgelopen maanden speciale acties opgezet, zoals bijvoorbeeld het rondbrengen van warme chocolademelk of een kop snert.

Tijd voor andere dingen

Een aantal verenigingen gebruikt, door het wegvallen van de productie, de vrijgekomen tijd om plannen voor te bereiden, voor bijvoorbeeld een jubileumseizoen of het investeren in een actief jeugdbeleid. Zo maakte Toneelvereniging Frysk Selskip in Arum een streamingsvoorstelling met de jeugd en werd de jeugdproductie van OKK Marsum opgenomen om mogelijk te verhuren.

Creatieve alternatieven en doorzetten

Er waren ook creatieve alternatieven. Zo’n twintig procent van de verenigingen bedacht coronaproof activiteiten toen de coronamaatregelen wat losser waren: eenakters met een kleine bezetting op verschillende locaties, sketches in winkeletalages, een theatrale wandeling door het dorp en het maken van een film. Bij dergelijke activiteiten ben je wel afhankelijk van verschillende partijen, waaronder de gemeente. Een mooi voorbeeld van een creatief alternatief is de gedichtenkuier van Nut en Genoegen in Oosterlittens. Er waren ook doorzetters die, hoe dan ook, een productie op de planken wilden krijgen. Zo leek It’s a Wonderful life van WIG theaterproducties lange tijd door te kunnen gaan maar moest ook deze voorstelling helaas op het allerlaatste moment geannuleerd worden.

Andere knelpunten

Tijden de belronde werden ook knelpunten genoemd die niet direct te maken hadden met corona. Zo ondervinden meerdere verenigingen moeilijkheden bij het vinden van geschikte bestuursleden of voldoende spelers. Daarnaast ontbreekt het soms aan een actief jeugdbeleid waardoor nieuwe aanwas uitblijft nadat er een generatie jongeren doorgaat bij de volwassen of uitvliegt.

De toekomst

Corona heeft de amateurtheatersector in Fryslân nagenoeg stilgelegd. De tweede lockdown dwingt ook de doorzetters om te stoppen. Online-projecten bieden perspectief maar zijn geen volwaardig alternatief voor het gezamenlijk repeteren en de gezelligheid en verbinding bij het opvoeren van een fysieke productie voor een volle zaal.

Met de komst van een vaccin, kijken we hoopvol uit naar het komende winterseizoen waarin met een beetje geluk weer meer mogelijk is. STAF en Keunstwurk wensen alle verenigingen en Iepenloftspullen, alsook alle speellocaties veel sterkte toe in deze tijd.

Contact

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen of heb je algemene vragen op het gebied van amateurtheater, dan kun je contact opnemen met STAF via ynfo@staf-fryslan.nl.